
Nguyễn Trãi, một danh nhân văn hóa thế giới, đã để lại cho hậu thế một kho tàng văn học đồ sộ. Trong đó, “Bình Ngô đại cáo” được xem là áng văn chính luận kiệt xuất, là bản tuyên ngôn độc lập hùng hồn của dân tộc. Soạn văn 10 bài Đại cáo bình Ngô phần 1 sẽ giúp chúng ta bước đầu khám phá vẻ đẹp của áng văn bất hủ này.
“Bình Ngô đại cáo” ra đời sau chiến thắng oanh liệt của nghĩa quân Lam Sơn, đánh đuổi hoàn toàn quân Minh xâm lược ra khỏi bờ cõi nước ta. Năm 1428, Lê Lợi lên ngôi vua, lấy niên hiệu là Thuận Thiên, giao cho Nguyễn Trãi viết “Bình Ngô đại cáo” để tuyên bố với toàn dân thiên hạ về chiến thắng vĩ đại của dân tộc. Phần 1 của bản đại cáo đã khẳng định nền độc lập chủ quyền của Đại Việt, đồng thời tố cáo tội ác của giặc Minh.
Bối cảnh ra đời Đại Cáo Bình Ngô
Nguyễn Trãi đã khéo léo mở đầu bài cáo bằng việc khẳng định nền độc lập chủ quyền của Đại Việt, với những yếu tố như cương vực, phong tục, lịch sử, văn hiến riêng biệt. Đây chính là tư tưởng nhân nghĩa, lấy dân làm gốc, “yên dân” là mục đích cuối cùng của cuộc khởi nghĩa. Tư tưởng nhân nghĩa này xuyên suốt toàn bộ tác phẩm, trở thành ngọn cờ chính nghĩa tập hợp sức mạnh toàn dân tộc.
“Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân Quân điếu phạt trước lo trừ bạo”
Phần 1 của “Đại Cáo Bình Ngô” không chỉ thể hiện tư tưởng nhân nghĩa sâu sắc mà còn được viết bằng một ngôn ngữ vô cùng hùng hồn, lôi cuốn. Nguyễn Trãi đã sử dụng rất nhiều biện pháp tu từ như liệt kê, đối lập, ẩn dụ… để làm nổi bật tội ác của giặc Minh và ca ngợi tinh thần chiến đấu anh dũng của nghĩa quân Lam Sơn.
Phân tích nghệ thuật ngôn từ trong Đại Cáo Bình Ngô
Cô Nguyễn Thị Lan, giáo viên Ngữ Văn tại trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, TP. Hồ Chí Minh, chia sẻ: “Phần 1 của “Đại Cáo Bình Ngô” là một minh chứng tuyệt vời cho tài năng sử dụng ngôn ngữ bậc thầy của Nguyễn Trãi. Ông đã kết hợp hài hòa giữa chất chính luận sắc bén với chất trữ tình da diết, tạo nên một sức lay động mạnh mẽ trong lòng người đọc.”
Nguyễn Trãi đã dành phần lớn nội dung phần 1 để tố cáo tội ác tày trời của giặc Minh. Từ việc tàn sát dân lành, cướp bóc của cải đến việc phá hoại văn hóa, giày xéo lên truyền thống của dân tộc ta. Những tội ác đó được Nguyễn Trãi vạch trần một cách cụ thể, sinh động, khiến người đọc không khỏi căm phẫn.
“Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ”
Tố cáo tội ác giặc Minh
Thầy Trần Văn Hùng, giảng viên Đại học Sư Phạm Hà Nội, nhận định: “Việc Nguyễn Trãi tố cáo tội ác giặc Minh trong “Đại Cáo Bình Ngô” không chỉ mang ý nghĩa lịch sử mà còn mang giá trị nhân văn sâu sắc. Nó là lời cảnh tỉnh cho muôn đời về tội ác của chiến tranh xâm lược.”
Soạn văn 10 bài Đại cáo bình Ngô phần 1 giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bối cảnh lịch sử, tư tưởng nhân nghĩa, nghệ thuật ngôn từ và giá trị tố cáo tội ác giặc Minh của áng văn bất hủ này. Việc học tập và phân tích tác phẩm sẽ giúp thế hệ trẻ thêm yêu quý và tự hào về lịch sử dân tộc.
Học sinh thường gặp khó khăn trong việc phân tích nghệ thuật ngôn từ và tư tưởng nhân nghĩa trong tác phẩm. Để hiểu rõ hơn, cần đọc kỹ tác phẩm, tham khảo các tài liệu phân tích và thảo luận cùng bạn bè, thầy cô.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về phần 2, phần 3, phần 4 của Đại Cáo Bình Ngô trên website Đại CHiến 2. Chúng tôi cũng có các bài viết về soạn văn lớp 10 các tác phẩm khác.