
Đại cáo Bình Ngô của Nguyễn Trãi là một áng văn chính luận mẫu mực, xứng đáng là bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của dân tộc. Soạn văn 10 nâng cao bài Đại cáo Bình Ngô không chỉ giúp học sinh hiểu sâu sắc về nội dung, nghệ thuật của tác phẩm mà còn rèn luyện kỹ năng phân tích, cảm thụ văn học.
Việc tìm hiểu bối cảnh ra đời của tác phẩm là bước đầu tiên trong quá trình soạn văn 10 nâng cao bài Đại cáo Bình Ngô. Đại cáo được viết vào năm 1428, sau khi nghĩa quân Lam Sơn giành thắng lợi hoàn toàn trước quân Minh, chấm dứt 20 năm đô hộ tàn bạo. Tác phẩm không chỉ là lời tuyên bố độc lập, khẳng định chủ quyền dân tộc mà còn là bản cáo trạng tội ác của giặc Minh, đồng thời ca ngợi tinh thần chiến đấu anh dũng của nghĩa quân Lam Sơn.
Kết cấu của Đại cáo Bình Ngô được chia làm bốn phần: phần một nêu luận đề chính nghĩa; phần hai là bản cáo trạng tội ác của giặc Minh; phần ba khẳng định sức mạnh chính nghĩa và chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn; phần bốn tuyên bố độc lập, khẳng định chủ quyền dân tộc. Mỗi phần đều mang ý nghĩa quan trọng, góp phần tạo nên sức mạnh thuyết phục của tác phẩm.
Nguyễn Trãi khẳng định nước Đại Việt ta có nền văn hiến lâu đời, có cương vực lãnh thổ riêng, phong tục tập quán riêng, khác biệt hoàn toàn với Trung Hoa. Đây là luận điểm then chốt, khẳng định chủ quyền dân tộc, là nền tảng cho cuộc kháng chiến chống Minh.
Nguyễn Trãi đã liệt kê những tội ác tày trời của giặc Minh, từ việc tàn sát dân lành, cướp bóc tài sản đến việc phá hoại văn hóa, làm nhục quốc thể. Những tội ác này được miêu tả sinh động, cụ thể, gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc.
Nguyễn Trãi khẳng định sức mạnh chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, ca ngợi tài thao lược của Lê Lợi và tinh thần chiến đấu anh dũng của nghĩa quân. Chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn là minh chứng cho sức mạnh của chính nghĩa, là sự tất yếu của lịch sử.
Đại cáo Bình Ngô kết thúc bằng lời tuyên bố độc lập, khẳng định chủ quyền dân tộc. Đây là lời khẳng định đanh thép, thể hiện ý chí kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam.
Soạn văn 10 nâng cao bài Đại cáo Bình Ngô không thể bỏ qua việc phân tích nghệ thuật của tác phẩm. Nguyễn Trãi đã sử dụng ngôn ngữ hùng hồn, lối văn biền ngẫu linh hoạt, kết hợp với các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa,… tạo nên sức mạnh biểu cảm sâu sắc.
Soạn văn 10 nâng cao bài Đại cáo Bình Ngô giúp học sinh hiểu sâu sắc về nội dung, nghệ thuật cũng như giá trị lịch sử, văn học của tác phẩm. Đại cáo Bình Ngô không chỉ là bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của dân tộc mà còn là một áng văn chính luận mẫu mực, góp phần khẳng định tài năng văn chương kiệt xuất của Nguyễn Trãi.
Học sinh thường gặp khó khăn trong việc phân tích nghệ thuật, làm rõ luận đề chính nghĩa, cũng như so sánh Đại cáo Bình Ngô với các tác phẩm cùng thể loại.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, tiểu sử Nguyễn Trãi, phân tích các tác phẩm văn học khác cùng thời kỳ trên website Đại CHiến 2.